Sık Sorulan Sorular

Psikiyatr bir hekimdir, tıp adamıdır. Önce tıp fakültesini bitirir ve doktor olur. Sonra psikiyatr olmak istediği için Tıp da Uzmanlık Sınavına(TUS) girer ve psikiyatri asistanlığını kazanır. Burada önceden beş yıl şu anda 4 yıl süren ihtisas döneminden sonra sınavını vererek psikiyatr olur. Psikiyatrik ilaçları sadece psikiyatr yazabilir. Eğitim çalışmalarından geçerek psikoterapi yapabilirler. Psikologlar edebiyat fakültelerinin psikoloji bölümünü bitirmişlerdir. Eğitim çalışmalarından geçerek psikoterapi ve psikolojik testleri yapabilirler. Psikoterapist çeşitli eğitim çalışmalarından geçerek yeterli hale gelmiş usta kişilerdir. İlaçsız tedavi yaparlar ve ilaca göre daha kalıcı iyileşme sağlarlar. Psikoterapi; İlaçsız, iletişim kurularak, belli bir teknik ve tarz ile yapılan bir tedavi şeklidir. Usta çıraklık yöntemi ile öğrenilir, kitapları okuyarak değil. Özellikle psikodinamik yönelimli psikoterapide terapistin de böyle bir tedaviden geçmesi gerekir. Buna “Eğitim Analizi” denir. Daha sonra da süpervizyonlarla hastalarını eğitmeni ile paylaşarak tecrübe kazanır. Terapistin yeterince mutlu ve kendine yetiyor olması beklenir. Çünkü kelin ilacı olsa başına sürermiş. Analiz ile kendi zorluklarını yenmeli, psikopatolojisini danışanlarına yansıtmamalıdır.

Hem kısa hem de uzun süreli tedavide kullanılmış ve herhangi bir alışkanlık ve bağımlılık vakası görülmemiştir. Yalnız ilaç kesilme sendromu denen ve ilacı bırakır bırakmaz 1-5 gün içinde başlayan ve 3-5 gün süren ilacı kullanmamaya bağlı gelişen bir zorluk dönemi olabilir, sanki hastalık tekrar başlıyor gibidir ama aslında ilaç bırakma sendromudur. Sarsılma, titreme, hoşnutsuzluk hissi, bulantı vb. belirtileri vardır. İlacın, doktor kontrolü ile doz azaltılarak kesilmesi ve destek tedavilerle sorunsuz atlatılması sağlanır. İlaç tedavisi ile beynin üretemediği maddeler yerine konularak fabrika ayarlarına geri döndürülür. 

Anksiyolitik denen ve sıkıntı gideren benzodiazepin grubu (xanax, nervium, ativan, gabalin, diazem, neurontin, clonozepam vb.) ilaçlar  uzun süre ve yüksek dozda kullanılırsa bağımlılık yapabilirler. İlacı almayınca da panik benzeri belirtiler görülür ve bundan dolayı kişi tekrar bu ilacı alarak kısır döngüye girer. Bazı psikiyatr dışı hekimler xanaxı uyumak için hastalara verir ki bu da yanlıştır. Bu tür ilaçlar kısa süreli ve düşük dozda kullanmak, sürekli kullanmamak iyidir. Akineton (biperiden) isimli ilaç da bazı psikiyatrik ilaçlarla beraber o ilacın yan etkisini(EPS; titreme, kasılma, huzursuzluk, yerinde duramama) gidermek için verilir. Oysa hasta esas ilacı kasıyor diye bırakıp tedavi edici etkisi olamayan gevşetici akineton ile yola devam ederek bağımlılık geliştirirler.

Herhangi bir ilaç gibi bu grup ilaçlarda bazı hastalarda hafif şiddette, genellikle geçici nitelikte yan etkilere neden olabilirler. Sık görülen yan etki bulantıdır ki genellikle yemekle birlikte alınmakla hafifler. Terleme, ağız kuruluğu, ya da cinsel sorunlar gibi diğer yan etkiler görülebilir. Duruma göre tedbir alınır, bazen de ilaç kesilir. Doktorunuz zaten, ilaçla birlikte görülebilecek önemli yan etkileri söyleyip, eğer olursa başvurmanızı söyleyecektir. Prospektüsü (ilacın kutusundan çıkan bilgilendirme notu) okuyarak o yan etkileri kendinde yaşamayan da bu arada çok azdır. Yan etkiyi azaltmak için genellikle ilaçlar başlangıçta düşük dozlarda alınır, sonra etkili dozlara ulaşılır. Keserken de tam tersi yapılır. İlaçları İnternette araştırmak yanlıştır.

İlaçlar tam anlamıyla şifa genelde getirmez. İlaç her şey demek değildir. Zaten hastalığın ortaya çıkışı genellikle tesadüfen olmayıp yaşanmış, yaşanan ve yaşanacak olan hayata bir başkaldırı olarak çıktığından, insanda bir makine değil ruhsal bir varlık olduğundan tam şifa olmayacaktır. Zor günleri geçirme veya tekerlekleri çamura saplanan bir taşıtı başlangıçta kurtarmak için gerekli bir araçtır. Her şeyi ilaç dan beklersek süreci uzatmış ve kendimizi de kandırmış oluruz. İlacın çok önemli olduğu durumlar olmakla beraber her şey de değildir. İlaçlardan yüksek beklenti hayal kırıklığı yaratabilir. Bu durumlarda bizim gayretimizde çok önemlidir. Sadece terapi ile kolaylıkla ve kalıcı olarak tedavi edilebilecek pek çok hasta, devlet hastanelerinde çok kısa süreli görülerek yıllarca ilaca mahkum hale gelebilmektedir. “Ben bu ilacı 5 sene kullandım” eee.. sonuç sıfır!

İlacı kullanmanıza rağmen hastalığın belirtileri, çeşitli biyolojik nedenlerden dolayı hemen geçmeyecektir. İlaçlar bir kaç haftada etki etmeye başlar.  İlaçlar altı hafta yeterli doz ve sürede kullanılmasına rağmen hastalık iyileşmiyorsa tedaviye direnç söz konusu olabilir. O zaman doktorunuz teşhis de dahil olmak üzere her şeyi düşünür. Bu durumda ilaçların değiştirilmesi gerekir.

İlaçların yüzde yüz koruyuculuğu yoktur. Hastalanma ihtimali azalmakla beraber vardır. Akıl hastalıkları dışında kalan ruhsal hastalıklarda ilaca rağmen hastalığın tekrarlaması hayat stresleri ile bağlantılı olabilir. Bazen de hastalık format değiştirebilir. Yani mızrak bir türlü çuvala sığmaz!

Tedavi süreniz ihtiyaçlarınıza göre belirlenecektir. Ama en az üç ay sürmelidir. Genelde altı ay bir yılı da bulur. Birleşik Tedavi ilaç ihtiyacınızı minimalize eder. Hastalığın kronik yapısından ve tekrarlama riskinden dolayı depresyonda, panik bozukluğunda, OKB ve sosyal anksiyete bozukluğunda uzun süreli tedavi gerekebilir. Eğer sadece ilaç tedavisi görüyorsanız bu ömür boyu sürebilir. Kendinizi iyi hissetseniz bile hekiminizin önerdiği sürece ilacı almanız gerekir. Yoksa hastalık tekrarlar. Psikiyatrik ilaç tedavisi gitarın tellerini akort etmeye benzer. Yani her gelişinizde belirtilere göre yön verilir. Eğer belirtileriniz geçmezse cesaretiniz kırılmasın yeni bir ilaç daha başlanır veya doz ayarlaması yapılır. Bir ilaç iyi geldi diye doktor kontrolü olmadan yıllarca kullanılamaz. Çünkü belki ilaca belli bir süreden sonra ihtiyaç kalmamış olabilir. İlaca ihtiyacınızın kalıp kalmadığını kendiniz karar vermeyin. 

Doktorunuzun tavsiye ettiği zamanda almakta fayda var, çünkü bazı ilaçlar hastalığı düzeltirken kişiyi rahatlatıp uyuturda. Dolayısı ile o ilaç gece alınmalıdır. Bazı ilaçlar da kandaki yarılanma ömürlerine göre günde 2-3 sefer alınıyorsa zamanlama burada da önem kazanır.

Eğer ilacınızı almayı unuttuysanız aklınıza gelir gelmez almalısınız.

Çoğu durumda antidepresan ilacınızı, kullandığınız diğer ilaçlarla beraber alabilirsiniz. Fakat kullandığınız diğer ilaçları doktorunuza bildirmelisiniz.